Praktyka a przepisy ruchu drogowego

Trzeba nieustannie pamiętać o tym, że po naszych polskich drogach o niewielkiej przepustowości jeździ coraz więcej pojazdów, którymi kierują nie tylko sami  mistrzowie kierownicy, ale osoby bez doświadczenia tuż po zdobyciu prawa jazdy oraz osoby starsze których refleks pozostawia wiele do życzenia. Za kierownicą zasiadają coraz częściej młode matki które przewożą swoje małe dzieci, ale także tak zwani „niedzielni” kierowcy. Wreszcie możemy często spotkać kierowców pojazdów służbowych, firmowych i ochroniarskich zmuszanych do coraz większej efektywności w pracy, kosztem bezpieczeństwa jazdy oraz kierowców samochodów ciężarowych, którzy prawie nigdy nie przestrzegają wyznaczonej granicy dozwolonej prędkości zarówno na drogach krajowych jak i na drogach ekspresowych i autostradach.

       Jednocześnie mamy do czynienia  coraz powszechniejszymi negatywnymi zjawiskami nieznajomości obowiązujących przepisów drogowych przez znaczącą grupę kierowców lekceważenia pionowych i poziomych znaków drogowych oraz nie sygnalizowania zamiaru wykonania konkretnych manewrów na drodze. Na domiar złego coraz bardziej rozpowszechnia się jazda na późnym świetle żółtym, a nawet na czerwonym świetle. Dopełnieniem tych częstych wykroczeń są niestety wymuszenia pierwszeństwa nie tylko na innych kierowcach, ale zwłaszcza w stosunku do pieszych korzystających z przejść na zielonym świetle. Mamy również do czynienia ze zjawiskami brawury i zwykłej bezmyślności, czego przykładem jest zajeżdżanie drogi innym użytkownikom ruchu, wpychanie się na siłę z sąsiedniego pasa lub bocznej drogi na pas, który zajmuje nasz pojazd, wyprzedzanie „na trzeciego” albo nadużywanie klaksonu w celu przyspieszenia jazdy  innych kierowców. Są też kierowcy, którzy jeżdżą po pijanemu, pod wpływem leków albo co gorsza narkotyków. Tacy kierowcy są niestety plagą naszych dróg i ci najczęściej powodują wypadki drogowe. Nie ma wątpliwości, że u człowieka najtrudniej zmienić złe przyzwyczajenia, a u kierowcy to jeszcze większy problem, a jednak zawsze trzeba próbować coś zmienić, aby ocalić bodaj kilkanaście osób poprzez zmianę ich dotychczasowego postępowania. Uczmy się okazywania wzajemnej uprzejmości na drodze, pomagajmy sobie nawzajem w trudnych sytuacjach na drodze. Nie egzekwujmy swojego pierwszeństwa kiedy inny kierowca popełni błąd ale pomóżmy mu dokończyć manewr. Przestańmy wygrażać sobie zza kierownicy i nie poganiajmy nikogo klaksonem, bo to niczego nie przyspieszy na drodze a wybitnie psuje humor. Częściej uśmiechajmy się do innych kierowców – oni też mają problemy. Nauczmy się dziękować za uprzejmości na drodze poprzez gest otwartą dłonią i przepraszać za nasze błędy podnosząc do góry trzy polce. Jako instruktor nauki jazdy jestem przekonany, że znakomita większość młodych kierowców będzie chciała jeździć lepiej, bezpieczniej i mądrzej niż inni kierowcy ale to wszyscy mamy szansę coś zmienić. W konkluzji trzeba podkreślić, że warto korzystać ze swojej zdobytej wiedzy jeżdżąc zgodnie z przepisami dla własnego i naszych bliskich bezpieczeństwa, ale również dla samej radości podróżowania i poznawania nowych krajobrazów i wielu interesujących miejsc na świecie.  Pamiętajmy też, że przepisy często zmieniają się  więc starajmy się aktualizować naszą wiedzę aby znać je zawsze na bieżąco. To z pewnością przyniesie oczekiwane efekty.

Czynniki wpływające na bezpieczeństwo jazdy

Każdy kierowca kierujący pojazdem silnikowym podlega działaniu różnych czynników  mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo jazdy. 

Oprócz stanu zdrowia kierowcy w danym dniu oraz ilości godzin przeznaczonych na odpoczynek, duży wpływ na bezpieczeństwo jazdy mają w szczególności następujące czynniki:   Po pierwsze,  warunki atmosferyczne (śnieg, lód, mgła, grad, rzęsisty deszcz, gwałtowna burza, silny wiatr, jaskrawe słońce),

Po drugie,  stan nawierzchni drogi i jej oznakowanie (dziury, przełomy, koleiny, nieutwardzone pobocze lub brak poboczy, nie uprzątnięte gnijące liście oraz inne przeszkody na drodze, a także nieczytelne znaki pionowe i poziome, zniszczone słupki wskaźnikowe oraz uszkodzone bariery energochłonne),

Po trzecie,   stan techniczny pojazdu (głębokość bieżników opon i ich stan, sprawne oświetlenie i nie uszkodzone szyby wraz z wycieraczkami oraz pełna sprawność układów mających podstawowe znaczenie dla bezpieczeństwa), a w szczególności: układu hamulcowego (bez wycieków i bez widocznych objawów zużycia okładzin ciernych), układu  kierowniczego (bez luzów na przekładni głównej, sworzniach i gałkach skrętnych)  ale również bez nadmiernych oporów w układzie oraz układu jezdnego (bez wycieków płynu hydraulicznego z amortyzatorów i luzów na stabilizatorach i wahaczach kół).

Po czwarte,  samopoczucie kierowcy (brak snu, zbyt długa jazda bez odpoczynku, choroba  stres  pośpiech i zdenerwowanie oraz nieprzewidziane zdarzenia losowe).

Zasiadając za kierownicą każdy kierowca musi brać pod  uwagę jakie czynniki z wyżej wymienionych są dla niego najistotniejsze, aby bezpiecznie dojechać do celu.  I tak właściwie zawsze najbardziej istotne jest samopoczucie i stan zdrowia kierowcy ponieważ wskutek choroby, przemęczenia, braku snu i np. stanu nietrzeźwości, wydłuża się czas reakcji a tym samym wzrasta prawdopodobieństwo wypadku. Zaraz potem najistotniejsze są czynniki związane ze stanem technicznym pojazdu, których nie powinno się lekceważyć, a więc nigdy nie rozpoczynamy jazdy, jeżeli bodaj jedno czerwone światełko na konsoli sygnalizuje niesprawność jakiegoś układu. W takich sytuacjach najczęściej pomaga zwykłe uzupełnienie płynów eksploatacyjnych (olej silnikowy, płyn hamulcowy) do wymaganego poziomu i lokalizacja miejsc wycieku. Pozostałe czynniki są zależne od pory roku lub od stanu dróg lokalnych, wojewódzkich i krajowych, a więc występują czasowo lub sporadycznie, a później przez pewien okres czasu nie występują wcale. Nie oznacza to wszakże, że w miesiącach letnich przy bezdeszczowej pogodzie nie można wpaść w poślizg na zakręcie, bowiem zdarza się, że ktoś zanieczyści asfalt olejem silnikowym albo wezbrane wskutek gwałtownej burzy strumienie wody deszczowej naniosą cienką warstwę piasku na jezdnię i nieszczęście gotowe…

Aby uniknąć zagrożeń tego rodzaju każdy kierowca powinien nauczyć się przewidywania możliwych zagrożeń w konkretnych warunkach drogowych i atmosferycznych.                             Zazwyczaj w przypadku nagłego zagrożenia na drodze kierowca nie ma już zbyt dużo czasu do analizowania sytuacji, dlatego reaguje awaryjnym hamowaniem, co wiąże się jednak z dużym ryzykiem kolizji. Czasami zabraknie przysłowiowego metra do uniknięcia zderzenia z przeszkodą, a przecież często samo ukształtowanie terenu, czy kręty odcinek drogi sam nas ostrzega przed rozwijaniem zbyt dużych prędkości. Nic nie zastąpi myślenia za kierownicą (czasami również za innych!) odpowiedniej koncentracji oraz natychmiastowej reakcji na zmieniające się sytuacje na drodze i różne warunki pogodowe.

Przede wszystkim bezpieczeństwo ....

 Koncentracja i przewidywanie różnych sytuacji na drodze

         Bardzo istotnym elementem prowadzenia pojazdu samochodowego jest umiejętność odpowiedniej obserwacji całej drogi (jezdni wraz z poboczem i chodnikiem). Aby bezpiecznie jeździć należy nauczyć się nieustannej koncentracji uwagi i umiejętnego patrzenia na drogę. Te elementy wzajemnie przenikają się i uzupełniają w czasie jazdy, ale dla niedoświadczonego kierowcy nie jest to takie oczywiste.

W czasie prowadzenia pojazdu każdy kierowca powinien zwracać uwagę nie tylko na znaki drogowe i rodzaj drogi, którą właśnie jedzie, ale również na stale zmieniające się sytuacje drogowe których prawidłowa ocena ma istotny wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Nawet wtedy, gdy droga którą jedziemy jest pusta może zdarzyć się trudna do przewidzenia sytuacja, przy której będą potrzebne wszystkie nasze umiejętności  aby uniknąć wypadku.    

Najważniejsza zasada bezpiecznej jazdy polega na uruchomieniu własnej wyobraźni w celu przewidzenia ewentualnych zagrożeń. Oznacza to, że trzeba być zawsze przygotowanym na różne „niespodzianki”. Przykładowo, na krętym odcinku drogi prawie zawsze można napotkać przeszkody w postaci pęknięć i dziur w nawierzchni, których omijanie jest zawsze niebezpieczne. Na odcinkach tych można spotkać wielu kierowców ścinających zakręty z powodu niedostosowania prędkości jazdy do profilu zakrętów lub braku doświadczenia. Bardzo często drogi przechodzą przez obszary zalesione gdzie zawsze jest ograniczona widoczność, a jezdnia często wilgotna i śliska. Trzeba być stale skoncentrowanym na drodze i umieć przewidzieć czy  za kolejnym zakrętem nie będziemy zmuszeni do awaryjnego hamowania z różnych powodów. Może to być przebiegające przez drogę jakieś zwierzę może być inny pojazd włączający się do ruchu, a może też nieostrożny kierowca, który właśnie wyprzedza w niedozwolonym miejscu. To tylko wybrane przykłady, ale generalnie zawsze tam gdzie jest mocno ograniczona widoczność, należy zachować szczególną ostrożność oraz zmniejszyć prędkość.  Bardzo istotnym warunkiem bezpiecznego prowadzenia pojazdu jest także umiejętność odpowiedniego patrzenia na drogę w sposób panoramiczny. Oznacza to, że należy ogarniać wzrokiem jak największy obszar przed pojazdem i po obu jego stronach. Tego typu patrzenie przypomina podziwianie krajobrazu ze szczytu górskiego albo podziwianie rozgwieżdżonego nieba w nocy. Dopiero gdy inny użytkownik drogi swoim zachowaniem zwróci naszą uwagę,  to koncentrujemy na nim wzrok i reagujemy stosownie do zaistniałej sytuacji poprzez hamowanie, omijanie lub czasami przyspieszanie pojazdu.

W czasie jazdy nie wolno nigdy odwracać wzroku od kierunku w jakim się poruszamy (nawet wtedy gdy naszą uwagę rozprasza akurat dziecko, które przewozimy), gdyż w zależności od prędkości jazdy samochód pokonuje nawet od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów, a więc każde odwrócenie wzroku może być niebezpieczne i zgubne w skutkach. Kiedy jakiś przedmiot upadnie na podłogę pojazdu w czasie jazdy, to pod żadnym pozorem nie staramy się go podnieść lecz prosimy o to pasażera, względnie zatrzymujemy się na poboczu drogi. Aby odebrać telefon komórkowy albo zapalić papierosa należy dla naszego własnego bezpieczeństwa zatrzymać pojazd nie utrudniając ruchu drogowego, a następnie spokojnie wykonać tę czynność.

Odpowiednia koncentracja (zwiększona uwaga) jest niezbędna zawsze wtedy, gdy przy jezdni umieszczone są ostrzegawcze znaki drogowe, które z racji swojego jaskrawo – pomarańczowego koloru są widoczne z dużej odległości. Wszędzie tam gdzie występują tego typu znaki, należy zachować szczególną ostrożność, tzn. zwiększyć uwagę i dostosować prędkość z jaką się poruszamy do sytuacji na drodze i aktualnie panujących warunków atmosferycznych.                          

Koncentracja, to jeden z najważniejszych elementów bezpieczeństwa jazdy, albowiem zapewnia właściwą interpretację sytuacji drogowych i ewentualnych zagrożeń oraz pozwala na rozpoznanie niezgodnego z przepisami zachowania innych użytkowników drogi. Dzięki temu można uniknąć szkodliwego powielania złego zachowania na drodze prowadzącego do groźnych wypadków. Dużym błędem niedoświadczonych kierowców jest właśnie powielanie sposobu jazdy innych kierowców bez patrzenia na obowiązujące znaki drogowe oraz błędne założenie, że to od nich najprościej nauczyć się właściwego zachowania na drodze. Niestety jest to najgorszy z możliwych do zastosowania pomysłów ponieważ moje ponad 34 letnie doświadczenie za kierownicą i aktywna obserwacja naszych rodaków za kółkiem raczej nie napawa optymizmem.

           Pamiętajmy więc, że także i my swoją jazdą dajemy przykład innym kierowcom, a przestrzegając przepisy drogowe przyczyniamy się do zwiększenia bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego.